Napoli'nin deniz kıyısından başlayan bu tur, manzarasından kahvesine, pizzasından mimarisine, müziğine, tarihine ve efsanelerine göz atabileceğiniz, Napolilerin yasam biçimlerini gözlemleyebileceğiniz sokaklardan, kafelerden, dükkânlardan yavaş yavaş en eski yerleşim merkezi olan antik Napoli merkezine kadar ulaşan bir günlük bir rota.
Sabah gelip aksam Sorrento'ya Capri'ye devamı olan misafirlerimi, arkadaşlarımı gezdirdiğim rotayı aşağıdaki şekilde, google maps linklerine tıklayarak, kolayca izleyebilirsiniz. Mavi kutucuklardaki linkler ise, Napoli'nin meşhur şarkılarının, göreceğiniz yerlere ve anlattığım hikayelere eşlik etmesi için.
Bir Günde Napoli
1 - Yumurta Kalesi - Castel dell'Ovo Deniz kenarında bulunan kale Castel dell’Ovo (Yumurta Kalesi - efsaneye göre kale, altında bulunan bir yumurta sayesinde ayakta duruyor) şehrin en eski kalesidir, terasına çıkılarak Napoli’yi denizden görmek mümkündür. Kalenin yanında yer alan Borgo Marinaro, kafeleri ve restoranlarıyla turistik bir yer gibi görünse de, balıkçıların oturduğu bir mahalle. Yaz aksamlari buradaki kafe ve barlar çok canlı oluyor. Yemek yemek için biraz turistik olduğu için tavsiye edemeyeceğim. https://goo.gl/maps/KrQtWSoQDqB8jeTQA
Yumurta Kalesi ve yaninda balikci mahallesi Borgo Marinaro
2 - Piazza Vittoria Yumurta kalesinden Piazza Victoria'ya doğru deniz kenarından yürüyün, sabah erken saatlerinde balıkçıların kurdukları tezgâhları ve etrafındaki martıları izleyebilirsiniz. https://goo.gl/maps/1uBBUTBXxubtE63m6
Napoli denizkiyisi
3- Piazza dei Martiri Napoli'nin en şık semtlerinden, en pahalı meydanlarından bir tanesi. Yukarı doğru çıkarken solunuzda kalan ara sokaklar gündüz butik ve restoranlarla dolu, aksam 20-21'den sonra barlar sokağına dönüşüyor. Vicoletto Belledonne, yani güzel kadınlar sokağı. Meydandaki 4 aslan heykeli Napoli halkının Nazilere karşı ayaklanmasını ve 4 günde Napoli’nin kurtuluşunu sağlamalarını simgeler. https://goo.gl/maps/SPowBh9ArnsYxcNF8
Piazza dei Martiri, Aslanli Meydan
Tam bu meydanda 2. Dünya savaşıyla ilgili en meşhur şarkılardan biri O surdato 'nnammurato'yu Andrea Bocelli'den dinleyebilirsiniz. https://youtu.be/LIDB44QXzbE Aslında aşık bir askerin savaş sırasında sevgilisine yazdığı romantik bir şiirin şarkısı ama Napoli taraftarları takımlarına olan gerçek asklarını duyurmak üzere maç sırasında hep birlikte stadyumda bu şarkıyı söylerler.
4- Via Chiaia https://goo.gl/maps/ogYR6g1eL35kahng9 Via Chiaia, Piazza Martiri'den ana meydana doğru çıkan, trafiğe kapalı butik ve kafelerin olduğu canlı bir caddedir. Caddenin ortasında güzel bir köprü göreceksiniz. Ponte di Chiaia, (Chiaia köprüsü) Köprünün ayağında bir asansör var. Yukarı çıktığınızda mahalle değiştirdiğiniz için bu asansör Napolililer için dikey bir ulaşım aracı görevi görüyor ve ücretli. Alternatif olarak ücretsiz merdivenleri kullanabilirsiniz. Yukarı çıkarsanız ve saat 12.30 civarında ise Osteria della Mattonella isimli lokantada yemek yemeyi deneyebilirsiniz. Napolili huysuz büyükannenizin evinde yemek yermiş gibi hissedeceğiniz bu lokantayı 1978'den beri ayni aile işletiyor. Yemekler antik Napolitan tariflerine göre ve hesap sizi keyiflendirecek kadar iyi. Saat 13.15'ten sonra çok kalabalık ve sıra olacağı için erkenden gitmenizi öneririm. OSTERIA DELLA MATTONELLA: https://g.page/osteriadellamattonella?share Eğer vaktiniz azsa üzülmeyin, rota üzerinde tipik başka yerler veya ayaküstü yiyebileceğiniz birçok alternatif var. Via Chiaia'nın sonuna doğru ‘Antica Pizzeria Brandi’yi göreceksiniz. Bayraklarla süslü bir balkonu olan bu pizzacının önemi, ilk pizzanın burada yapılmış olması. Şimdilerde pizzası çok tercih edilmese de dışardaki duvarda yer alan pizza 100 yıl önce burada doğmuştur yazısıyla bir fotoğraf çektirmeniz gelenekten... ANTICA PIZZERIA BRANDI: https://g.page/PizzeriaBrandi?share
Ponte di Chiaia, Via Chiaia
Pizzanin dogdugu yer, Antica Pizzeria Brandi
5- Piazza del Plebiscito https://goo.gl/maps/ov4aR4NYTtBDfwY97 Şehrin ana meydanı. Krallık sarayı ve yanında Avrupa’nın en eski Opera binası olan San Carlo Tiyatro’su bulunmaktadır. Günübirlik tur için saray ve tiyatro gezimi mümkün olmasa da, sarayın karşısındaki Basilica di San Francesco di Paola'yı ziyaret edebilirsiniz.
Meydanın öbür tarafına geçerek, Santa Lucia caddesinin başından denize doğru bakabilirsiniz. Eski liman burda olduğu için, 1900'lerin başında Amerika'ya göç eden Napolilerin gemiden el sallarken son gördükleri yer Santa Lucia imiş. Napoli'sini bir daha göremeyecek olduğunun farkında olan göçmenlerin acıklı şarkısını bu linkten dinleyebilirsiniz: https://www.youtube.com/watch?v=mRtpc0qDg2g
Piazza del Plebiscito, Basilico di San Francesco di Paola
Bu meydanda Napoli’nin en eski kafesi Gambrinus’ta kahve molası verilebilir. Gran Caffe Gambrinus: https://goo.gl/maps/bZKLK6psxmPwi4Tm6 Hesabın çok gelmesini istemiyorsanız, Napolililer gibi içerde, ayakta kahve içmelisiniz.
1860'ta açılan Caffe Gambrinus'ta Oscar Wilde, Ernest Hemingway de kahve içmiş..
Sevdiği kadını kahveye benzeten 1918'e ait meşhur Napolitan A TAZZA E CAFFE- Bir fincan kahve şarkısı: "Kahve gibi, zaman geçtikçe soğuyan, ustu acı altı tatlı, karıştırmazsan tatlılığı ortaya çıkmayan kadın.." https://www.youtube.com/watch?=1jSARURHgUM
Maschio Angioino Kalesi
Ana meydandan aşağı inen yola doğru sapıp, Piazza Municipio’daki Maschio Angioino Kalesini (Yeni Kale) görebilirsiniz. Kalede bazen rehber eşliğinde turlar düzenleniyor, içindeki salonlar ve yaşanan tarihi olayların anlatıldığı tur, bodrum kattaki zindanlar ve manzaralı terasla son buluyor. Etrafındaki hendekte çıkan kazılarda timsah iskeletine rastlanmış. Ücreti 6 Euro ancak günübirlik turda bu kaleyi gezecek vaktiniz olmayacağı için, en güzel yeri yani dışından fotoğraf çektirdikten sonra Galleria Umberto'nun arka veya yan kapısından girip, içinden geçerek Via Toledo’ya geri çıkılabilirsiniz. Maschio Angioino veya Castel Nuovo (Yenı Kale) https://goo.gl/maps/iD8wpFDcPEDrncr78 Galleria Umberto: https://goo.gl/maps/qxd1sKs9hBsrQ3Xn8
6- Via Toledo https://goo.gl/maps/X3Kfdu9AvsF8mRWG8 İstanbul’un İstiklal Caddesine benzer. Disi mermerle kaplı tarihi tatlıcı Pintauro'da Sfogliatella tatlısının iki çeşitinden birini denemeden geçmeyin. Ayaküstü bir şeyler yemek isterseniz vitrinden bakarak seçip alabileceğiniz ayaküstü barlar var. Burası Napoli, her şey leziz.
Quartieri Spagnoli, Ispanyol Mahalleleri. Via Chiaia ve Via Toledo'dan yururken sol tarafinizda kalan ara sokaklar.
Eskiden girilmesi tehlikeli bu mahallelerde artik tipik Napoli yemekleri yiyebileceginiz ucuz ve sirin restoranlar bulunuyor.
Via Toledo'nun sol tarafında kalan dar sokakları İspanyol mahallelerine gider. 80'li yıllarda bu mahallelere Camorra'dan dolayı pek girilmezmiş (Camorra, Napoli mafyasının adı). Artık bu mahallelere girmek tehlikeli değil. Bu ara sokaklarda birbirinden güzel ve neşeli lokantalar var. En tipiği TRATTORIA LA NENNELLA. 2. Dünya Savaşı sırasında, penceresinden Amerikan askerlerine Napoli yemekleri satan Nennella Teyze, savaş bittikten sonra isleri büyütür ve evinin bir kısmını restoran haline getirir. O gün bugündür, bu restoranda sadece aile üyeleri çalışıyor. Erken gelmezseniz çok sıra bekleyebilirsiniz. Müşterisi çok çünkü yemekler hem muhteşem hem de çok ucuz, ama daha da önemlisi, Napoli halkının şakacı ve samimi atmosferini bizzat yaşayabileceğiniz bir yer burası. Espri anlayışınız hassas ve alıngansanız buraya gitmeden önce tekrar düşünün. Birbirlerine bağıran ve müşterilerle dalga gecen kuzen garsonlar, yemek sonrası meyve servisini plastik klozet içinde yapıyor. TRATTORIA LA NENNELLA https://maps.app.goo.gl/CpfXhFtnMdBbFfjN6
Via Toledo'nun arka sokaklarında Tammurriata Nera'yı dinleyin. Napoli Halkının 2. Dünya Savaşından nasıl çıktığını, sosyal durumunu ve çektiği eziyeti esprili bir bicimde anlatan meşhur şarkılardan biri. Bir bebek doğdu.. Adını Peppe de koysan, Ciro da koysan (Napoli'nin en tipik erkek isimlerinden) yine de siyah mi siyah.. Savaşı sırasında ac kalan Napoli halkından ve Amerikan askerleriyle zorla para karşılığı ilişki kurmak zorunda kalan kadınların gayrimeşru çocuklardan bahseder.. https://www.youtube.com/watch?v=ZXMPryOrMhs
7- Piazza del Gesù Nuovo https://goo.gl/maps/jy7Td4yiRtGyEQCaA Antik kentin başlangıç meydanı. Decumana isimli yoldan devam ederken önünüze ve arkanıza bakın, bu yolun Napoli'yi güney ve kuzey olarak cetvelle çizilmiş gibi ikiye ayırdığını görebileceksiniz. Yol, Antik Yunanlardan kalma tarihi bir yol. Meydandan ilerlediğinizde iki farklı doneme ait birbirlerine tamamen zıt mimari ve ideolojide yapılmış iki ayrı kilise karşınıza çıkacak. Gösterişli Chiesa del Gesu Nuovo ve Gotik Santa Chiara Kiliseleri. 1310 Yılından kalan Santa Chiara Napoli'de kalan en eski kilise ve aynı zamanda manastır. İki kilisenin de girişi ücretsiz.
Piazza del Gesù Nuovo, Napoli Tarihi şehri
Buradan geçerken Santa Chiara Manastırı şarkısını dinleyebilirsiniz. Santa Chiara Manastırı, dört duvar arasında kapalı kaç samimi kadın, aşktan vazgeçtiler ve İsa ile evlendiler. Gurbetteki bir Napolilinin savaşın yok ettiği bir şehri bulma korkusuyla Napoli'ye dönme arzusunu dile getiriyor. Ve Napoli'ye dönme arzusuyla ölüyorum ama ne yapabilirim? Geri dönmek beni korkutuyor... Munasterio 'e Santa Chiara https://www.youtube.com/watch?v=STtSHuuepPs
8- Piazza S. Domenico Maggiore https://goo.gl/maps/9RGYTQyNyS353mjL7 Antik Napoli'nin kalbi sayılan bu meydandaki obelisk/dikilitaş, 1656 Yılında verem salgının bitmesinin ardından adak olarak inşa edilmiş. 1600'lerden beri soylu Napoli aristokrasisini bu meydan ve etrafındaki binalarda yaşıyor. Meydanin arka tarafında, meşhur Peçeli Isa heykelinin bulunduğu Museo Cappella Sansevero (Sansevero müzesinin en alt kati eski zamanda Prens Raimondo di Sangro'nun laboratuvarıymış. Prensin insan vücudu üzerinde çalıştığı korkutucu denemeleri görmek hala mümkün. Muzeye girmek için önceden internetten bilet almanız gerekiyor (10 Euro). Çok büyük bir müze olmadığı için en fazla yarım saat içinde gezebilirsiniz. Müzenin bulunduğu "Palazzo Sansevero"da önemli bir bina. Masonların toplantı yaptıkları bu binada 1590'larda gerçekleşen ask cinayeti hala konuşuluyor. Güzel prenses Maria D'Avalos, eşi Carlo Gesualdo ava gittiğini söyleyince hemen sevgilisi Fabrizio Carafa ile bu binada buluşuyor. Gesualdo'nun ava gidiyorum tuzağı ise yarıyor. İki sevgiliyi zina yaparken yakalıyor ve hunharca öldürüyor, cesetlerini günlerce binanın önünde ibret olması için bırakıyor. Maria D'Avalos, sarı saçları ve siyah elbisesiyle gece geç vakitte Piazza San Domenico Maggiore'de çok kişi tarafından görüldüğü ve duyulduğu söylenen bir hayalet. Hızlıca bir uçtan bir uca geçerken acı çığlıklar bırakırmış...
Piazza San Domenico Maggiore, Antik Napoli'nin kalbi.
Maria D'Avalos için yazılmamış ama Kötü Kadın şarkısı 1951 Yılında unlu komedyen, şair, tiyatro ve sinema sanatçısı Napolili aristokrat Toto'nun yazdığı ve bestelediği Malafemmina birçok Napolilinin en sevdiği şarkıdır. https://www.youtube.com/watch?v=-5VuOakcqNI
9- Via S. Gregorio Armeno https://goo.gl/maps/V9WKe67vssNmVEVc8 Napolili zanaatkarların presepe dükkanlarının bulunduğu sokak. Noel ağacı Kuzey Avrupa'dan İtalya’ya sonradan gelmiş bir gelenek. Öncesinde presepe varmış. Presepe, Isa'nın doğumunu ve bu donemdeki ortamı canlandıran minyatür maketlere deniliyor. Napoli presepe sanatıyla meşhur ve noel öncesi tüm Avrupa bu sokağa akın ediyor. Napoli presepe ile sadece İsa'nın doğumu dönemini anlatmakla kalmamış, her sene, o doneme ait bir şeyler katılarak geliştirilmiş. Bu sayede, yüzyıllar boyunca değişen kostümler, ekonomik aktiviteler, sosyal ve kültürel gelişimler gözlenebilmiş. Günümüzde ise gündemin en çok konuşulan kişilerin, politikacıların, futbolcuların da maketleri yapılıyor. Buradan geçerken mutlaka gözünüze birileri çarpacaktır.
Via San Gregorio Armeno, Presepe Sanatı
San Gregorio Armeno sokağının sonundaki San Gaetano isimli meydan, Napoli bir Antik Yunan-Roma şehri ve adi Partenope iken şehir meydanı imiş. Meydandaki kiliselerin yapımında yıkılmış Yunan-Roma tapınaklarından alınmış sütunlar ve taşlar kullanılmış. San Lorenzo Maggiore Kilisesine girerek cam zeminden Roma kalıntılarını görebilirsiniz. Vakti olanlar için buradan da Napoli yeraltı şehrine bir iniş var. Napoli Sotterrata. Ama bilet alıp rehberli tur saatini beklemeniz gerekiyor.
San Lorenzo Kilisesi, Napoli antik kent
10- Via dei Tribunali https://goo.gl/maps/heoUgrUvAwTtyeUeA Via dei Tribunali yani Mahkemeler Caddesi; 16.yy dan kalma bir Adalet Sarayına giden yol olduğu için bu adla anılıyor. Napoli'ye geldiğinizde mutlaka görmeniz gerek bir sokak Gotik, Rönesans ve Barok kiliselerle ve tarihi binalarla dolu. Antik Yunan ve Roma Napoli'sinden eserleri altında barındıran bu sokakta, San Lorenzo Kompleksinden daha klostrofobik olan başka bir yeraltı şehri girişi var. Napoli Sotteraneo yine rehberli turlar eşliğinde yapıldığından bir günlük gezi için pek uygun değil. Ama ordaysanız şansınızı deneyebilirsiniz. Via dei Tribunali'de Napoli'nin en iyi pizzacıları sıralanmış. Antica Pizzeria Di Matteo ve Pizzeria Dal Presidente'den ayaküstü pizza alıp yiyebileceğiniz gibi, zamanınız varsa ve içeri girebilecek kadar şanslıysanız Sorbillo'da pizza yiyebilirseniz. Kızarmış pizza denemek isterseniz Dal Presidente'ye gitmelisiniz.
Via Dei Tribunali, Napoli'nin en iyi pizzacilarinin caddesi
Her yerde karşılaşacağınız Pulcinella, 16.yy'dan kalma ve komedi sanatında Napoli'yi temsil eden bir karakter. Bütün sorunlarına rağmen her zaman gülümseyen ve saka yapan, mandolinasını çalarak gezen, çalışmayı sevmeyen, güçlü olanla alay eden Pulcinella'nin burnuna dokununca şans getirdiğine inanılan heykeli Via Tribunale'nin sonuna doğru Sorbillo Pizzacısının karşısındaki ara sokağın hemen başında. Vico del Fico al Purgatorio. 'A CITTA' 'E PULLECENELLA - Pulcinella'nın şehri https://www.youtube.com/watch?v=5EtxSYUCWl8
Burnu şans getiren Pulcinella heykeli ve Napoli'nin Pozzuoli kasabasında doğan Sophia Loren'in duvar resmi
11- Via Duomo https://goo.gl/maps/1cNBGrT9VJNND5Tq9 Via Napoli'nin koruyucu azizi San Gennaro'ya adanmış şehrin en önemli kilisesi olan Duomo di San Gennaro'da her sene 19 Eylül’de bir mucize gerçekleşir. MS.305 Yılında ölen azizin kanı iki ampulün içinde toz halinde bu katedralin içinde saklanıyor ve yapılan gösterişli bir ritüelle kanının çözülmesi yani mucizenin gerçekleşmesi bekleniyor. Bu olağanüstü olay, Napolililerin Vezüv'ün şiddetli bir patlamasının şehre ulaşmasına karşı San Gennaro'nun mucizevi müdahalesini istedikleri ve elde ettikleri 16 Aralık 1631'den beri tekrarlanıyor. Mucizenin gerçekleşmediği 2016 Yılında Vesuv Yanardağı eteklerinde büyük çaplı yangın ve Ischia Adasında deprem, 1980'de Irpinia Bölgesinde yıkıcı bir deprem, 1973 Yılında Kolera salgını, 1939 ve 1940 Yıllarında 2. Dünya Savaşı ve Vesüv Yanardağının patlaması gerçekleştiğinden, dinine bağlı olan ve bağlı olmayan her Napoli'nin dikkatle izlediği bir olay.
Duomo'yu gezdikten sonra bu yolda otele geri dönüş veya havalimanına ulaşmak için taksi bulabilirsiniz. Metroyla kaldığınız yere ulaşmak isterseniz, Museo ve Piazza Cavour istasyonları buraya yakın.
Tu vuò fà l'americano 1956'da çıkan bu parçanın remixini yenilerde mutlaka duymuşsunuzdur. Amerikan yaşam tarzını taklit etmek isteyen, "viski ve soda" içen, rock and roll dansı yapan, beysbol oynayan ve Camel sigaraları içen, ancak hala anne baba parasına bağlı yasayan bir Napoli hakkındadır. Savaş sonrası yıllarda hala geleneksel yaşam biçimi devam ederken bir yandan yaşanan Amerikalaşma süreci ile dalga gecen bir şarkı. https://www.youtube.com/watch?v=BqlJwMFtMCs